ရွမ္းျပည္နယ္၏ ေျမမ်က္ႏွာျပင္

ရွမ္းျပည္နယ္ တည္ရွိေသာ ကုန္းျပင္ျမင့္သည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေရွးအက်ဆံုး ကုန္းေျမစိုင္ျဖစ္သည္။ ဤေဒသသည္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း သန္း ၁၀၀၀ (ကမ္ဘာရီယန္ေခတ္ မတိုင္မီ) ကပင္ ကုန္းျဖစ္ေနသည္ဟု သိရသည္။ သို႔ရာတြင္ ေနာက္ပိုင္း ဘူမိေဗဒေခတ္မ်ား၏ ပို႔ခ်မႈမ်ားကိုလည္း အစဥ္အဆက္ ေတြ႕ရသည္။ ဤကဲ့သုိ႔ျဖစ္ရသည္မွာ ကုန္းျဖစ္ၿပီးေသာ ဤေဒသအတြင္း ပင္လယ္ေရတစ္ႀကိမ္မက ဝင္ေရာက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အလယ္ကပ္ (Mesozoic Era) အဆံုးေလာက္တြင္မူ ပင္လယ္ေရသည္ ရွမ္းျပည္မွ ဆုတ္ခြာသြားၿပီးျဖစ္၍ ရွမ္းကုန္းျပင္ျမင့္ အေနာက္ဖက္စြန္းသည္ ထိုအခ်ိန္က ပင္လယ္ကမ္းရိုးတန္း ျဖစ္ဟန္ရွိသည္။ ကုန္းေျမျဖစ္ၿပီးမွ ျပင္းထန္ေသာ ေျမလႊာလႈပ္ရွားမႈမ်ား ရွိခဲ့၍ အခ်ိဳ႕ေနရာတြင္ ေက်ာက္လႊာမ်ား ကြဲျပတ္ကၽြံက်ေနေသာ လႊာကၽြံခ်ိဳင့္ဝွမ္းမ်ားတေလွ်ာက္ စီးဆင္းေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ျပင္းထန္ေသာ လႈပ္ရွားမႈမ်ားေၾကာင့္ပင္ အခ်ိဳ႕ေက်ာက္မ်ားတြင္ အသြင္ေျပာင္းလဲျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚရာ စက်င္ေက်ာက္ကဲ့သို႔ေသာ ထံုးေက်ာက္ႏုမ်ား ေပၚလာသည္။

ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ ဘူမိေဗဒေခတ္ အခ်ိန္က ေရအိုင္မ်ား အေတာ္အတန္ မ်ားျပားခဲ့ဟန္ရွိသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာအိုင္မ်ားမွာ ထံုးေက်ာက္မ်ား ေပ်ာ္ဝင္သြားရာမွ ျဖစ္ေပၚလာေသာ အိုင္မ်ားျဖစ္သည္။ ယခုထက္တိုင္ က်န္ရွိေနေသးေသာ ေရအိုင္မွာ အင္းေလးေရအိုင္ ျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ေျမနိမ့္လြင္ျပင္မ်ား ျဖစ္ေနၿပီျဖစ္ေသာ သိႏၷီလြင္ျပင္၊ ေက်ာက္မဲလြင္ျပင္၊ သီေပါလြင္ျပင္၊ ဟဲဟိုးလြင္ျပင္၊ က်ိဳင္းတံုလြင္ျပင္မ်ားမွာ တစ္ႀကိမ္က ေရအိုင္ေနရာေဟာင္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

ရွမ္းျပည္နယ္၏ ေယဘုယ် အျမင့္မွ ၃၀၀၀ ႏွင့္ ၄၀၀၀ ေပၾကားတြင္ ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ အခ်ိဳ႕ေတာင္တန္းမ်ားမွာ ၅၀၀၀ မွ ၇,၅၀၀ ေပ ထိေအာင္ ျမင့္သည္။ ေတာင္ထြတ္မ်ားမွာမူ ထိုထက္မက ပို၍ျမင့္ၾကသည္။ ေတာင္တန္းမ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင့္ ေတာင္ႏွင့္ေျမာက္ သြယ္တန္းေနၾကသည္။ သို႔ရာတြင္အေနာက္ေျမာက္ပိုင္းရွိ ေတာင္တန္းမ်ားသည္ ေယဘုယ် ေတာင္ေၾကာမွ ေသြဖည္လ်က္ရွိသည္။ သိႏၷီနယ္အေနာက္ပိုင္းရွိ လြိဳင္လြန္ ေတာင္တန္းမွာ အေရွ႕ေျမာက္ အေနာက္ေတာင္ တန္းလ်က္ရွိၿပီး နမ့္ဆမ္ (ေတာင္ပိုင္နယ္) ႏွင့္ မိုးကုတ္ၾကားရွိ ေတာင္တန္းမွာမူ အေရွ႕အေနာက္ တန္းလ်က္ရွိသည္။ ေတာင္တန္းမ်ား ၾကားတြင္ လႊာကၽႊံ ခ်ိဳင္၀ွမ္းမ်ားရွိတတ္၍ ထိုခ်ိဳင့္၀ွမ္းမ်ား တေလွ်ာက္တြင္ ျမစ္မ်ားစီဆင္းလ်က္ရွိသည္။ ျမစ္မ်ားသည္လည္း ေတာင္တန္းမ်ားႏွင့္ မ်ဥ္းၿပိဳင္ေျမာက္မွေတာင္သို့ အမ်ားအားျဖင့္ စီးဆင္းသည္။

ဤေဒသ၏ အထင္ရွားဆံုးျမစ္မွာ သံလြင္ျမစ္ျဖစ္သည္။ သံလြင္ျမစ္သည္ အလ်ား အလြန္ရွည္၍ ျမစ္၀ွမ္း က်ဥ္းေသာျမစ္ျဖစ္သည္။ ယင္းျမစ္သည္ တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံ အေနာက္ပိုင္းရွိ တိဗက္ကုန္းျပင္ျမင့္တြင္ ျမစ္ဖ်ားခံ၍ အိႏၵိယသမုဒၵရာ၏ တစိတ္တေဒသျဖစ္ေသာ မုတၱမပင္လယ္ေကြ႕အတြင္းသို့ စီး၀င္သည္။ ထိုျမစ္သည္ ျမန္မာျပည္တြင္းသို့ ကိုးကန့္နယ္ ေျမာက္ဖ်ားမွ စတင္စီး၀င္းလာသည္။ ယင္းျမစ္ကို ျမန္မာမ်ားက သံလြင္ဟု ေခၚ၍ရွမ္းမ်ားက နမ့္ေခါင္ဟုေခၚသည္။ သံလြင္ျမစ္သည္ ေတာင္ကုန္း ထူထပ္ေသာ အပိုင္းကို နက္ရႈိင္းစြာ တုိက္စားစီးဆင္းလာ၍ ျမစ္၀ွမ္းမွာ က်ဥ္းေျမာင္း နက္ရႈိင္းသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သံလြင္ျမစ္ ျဖတ္စီးရာတေလွ်ာက္တြင္ နက္ရႈိင္းေသာ ေခ်ာက္ကမ္းပါးမ်ားကို ေတြ႕ရသည္။

ျမစ္ျဖတ္စီးရာတေလွ်ာက္တြင္ ေက်ာက္ေဆာင္လည္း အလြန္ထူထပ္၍ ေရစီးမွာလည္း အလြန္ျမန္သည္။ ျမစ္၀ွမ္းနက္ရႈိင္းျခင္းေၾကာင့္ ေရျပင္ အတက္အက်လည္း အလြန္မ်ားသည္။ ထိုကဲ့သို့ ေရစီးျမန္ျခင္း၊ ေရျပင္အတက္အက်မ်ားျခင္း၊ ေရတံခြန္မ်ား၊ ေရေမွာ္မ်ားရွိျခင္းေၾကာင့္ သံလြင္ျမစ္သည္ ေရေၾကာင္းခရီးသြားလာေရးအတြက္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရသြင္း စိုက္ပ်ိဳးေရးအတြက္ ေသာ္လည္းေကာင္း အသံုးမ၀င္ေပ။ သို့ရာတြင္ လွ်ပ္စစ္အား ထုတ္ယူရန္အတြက္မူ အသံုးခ်ကရႏိုင္စရာ ရွိသည္။

ရွမ္းျပည္မနယ္အတြင္း သံလြင္ျမစ္၏ ထင္ရွားေသာ ျမစ္လက္တက္မ်ားမွာ အေရွ႕ဖက္တြင္ ေျမာက္မွ စေသာ္ နမ့္တင္းဟိုႏွင့္ နမ့္ခတို႔ ရွိၾက၍ အေနာက္ဖက္တြင္ နမ့္ပန္ႏွင့္ နမ့္တန္တို႔ ရွိၾကသည္။ ဘီလူးေခ်ာင္းသည္လည္း သံလြင္ျမစ္၏ ျမစ္လက္တက္ တခုျဖစ္ေသာ နမ့္ပြန္ ျမစ္ထဲသိစီး၀င္သည္။ ျမစ္လက္တက္မ်ားအနက္ အေရွ႕ဖက္မွ စီး၀င္ေသာ ျမစ္မ်ားသည္ တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံ ယူနန္ကုန္းျပင္ျမင့္တြင္ ျမစ္ဖ်ားခံ၍ စီးလာၾကျခင္းျဖစ္သည္။

သံလြင္ျမစ္အျပင္ အျခားထင္ရွားေသာ ျမစ္မ်ားမွာ ဧရာဝတီ၏ လက္တက္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ေရႊလီ၊ ဒု႒ဝတီ ေခၚ နမၼတူျမစ္မ်ားႏွင့္ မဲေခါင္း၏ ျမစ္လက္တက္နမ့္လြယ္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ေရႊလီျမစ္သည္ ယူနန္နယ္တြင္ ျမစ္ဖ်ားခံ၍ မိုးမိတ္နယ္ကို ျဖတ္စီးသည္။ ဒု႒ဝတီေခၚ နမၼတူျမစ္ေအာက္ပိုင္းကို ျမစ္ငယ္ျမစ္ဟုေခၚ၍ ထိုျမစ္သည္ စစ္ကိုင္းၿမို႕၏ တဖက္ကမ္းတြင္ ဧရာဝတီတြင္းသို႔စီးဝင္သည္။ ျမစ္ငယ္၏ အေရးႀကီးေသာ လက္တက္တခု ျဖစ္သည့္ ေဇာ္ဂ်ီျမစ္မွာလည္း ပင္းတယႏွင့္ ရပ္ေစာက္နယ္မ်ားတြင္ ျမစ္ဖ်ားခံ၍ စီးဆင္းသည္။ နမ့္လြယ္သည္ တရုတ္ျပည္သူ႕သမၼတႏိုင္ငံ ယူနန္နယ္မွ ျမစ္ဖ်ားခံ၍ ရွမ္းျပည္နယ္ အေရွ႕ပိုင္း က်ိုင္းတံုနယ္ကို ျဖစ္ကာ ေလာႏွင့္ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံအၾကား နယ္နိမိတ္ ျဖစ္ေသာ မဲေခါင္ျမစ္တြင္းသို့ စီးဝင္သည္။

.:: တိုင္းရင္းသားရိုးရာ ဓေလ့ထံုးစံမ်ား မွ ::.

Read More

ရွမ္းျပည္နယ္ နယ္နိမိတ္

ရွမ္းျပည္နယ္သည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းတြင္ တည္ရွိ၍ တရုတ္ျပည္သူ႔ သမၼတႏိုင္ငံ၊ လာအိုႏိုင္ငံႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံဖက္သို႔ ထိုးထြက္ေနေသာ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္သည္။ လတၱီတြတ္အားျဖင့္ ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ ေတာင္ဖက္အက်ဆံုးျဖစ္ေသာ မိုးၿဗဲနယ္၏ ေတာင္ဖက္ဆံုးပိုင္းသည္ ေျမာက္လတၱီတြဒ္ ၁၉ ံ ၂၈' ခန္႔ရွိ၍ ေျမာက္ဖက္တြင္ ေျမာက္ဖက္အက်ဆံုး မိုးမိတ္နယ္၊ သိႏၷီနယ္ႏွင့္ ကိုးကန္႔နယ္ ေျမာက္ဖ်ားပိုင္းမ်ားသည္ ေျမာက္လတီၱတြဒ္ ၂၄ ံ ၉' ခန္႔တြင္ ရွိသည္။ ေလာင္ဂ်ီတြဒ္မ်ဥ္းအရဆိုေသာ အေရွ႕ေလာင္ဂ်ီတြဒ္ ၉၆  ံ ၁၅' မွ ၁၀၁ ံ ၁၃' ၾကားတြင္ တည္ရွိသည္။ ေျမာက္ယဥ္စြန္းတန္းသည္ ရွမ္းျပည္နယ္၏ ေျမာက္ဖက္ဆံုးနယ္မ်ားျဖစ္ေသာ ကိုးကန္႔နယ္၊ သိႏၷီနယ္ႏွင့္ မိုးမိတ္နယ္မ်ားကို ျဖတ္သြားသည္။

ရွမ္းျပည္နယ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေရွ႕ဖက္ဆံုးျပည္နယ္ျဖစ္၍ အျခားႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ထိစပ္ေနသည္။ အေရွ႕ေျမာက္ဖက္တြင္ တရုတ္ျပည္သူ႔ သမၼတႏိုင္ငံရွိ၍ အေရွ႕ေတာင္ဖက္ႏွင့္ ေတာင္ဖက္တြင္ ေလာႏိုင္ငံႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံမ်ား အသီးသီးရွိၾကသည္။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းတြင္ ရွမ္းျပည္ႏွင့္ ထိစပ္ေနေသာ ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ တိုင္းမ်ားမွာ ေျမာက္ဖက္တြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ အေနာက္ဖက္တြင္ စစ္ကိုင္းတိုင္းႏွင့္ မႏၲေလးတိုင္း၊ ေတာင္ဖက္တြင္ ကယားျပည္နယ္မ်ား အသီးသီးရွိၾကသည္။

ရွမ္းျပည္နယ္သည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ျပည္နယ္မ်ားတြင္ အႀကီးဆံုး ျပည္နယ္ျဖစ္၍ ဧရိယာ စတုရန္းမိုင္ေပါင္း ၆၁၀၉၀ ရွိသည္။ ရွမ္းျပည္နယ္၏ ပံုပန္းသ႑န္မွာ ႀကိဂံပံုျဖစ္၍ ေအာက္ေျခမွာ အေနာက္ဖက္တြင္ရွိကာ ထိပ္ခၽြန္မွာ အေရွ႕ဖက္တြင္ ရွိသည္။

{ တိုင္းရင္းသားယဥ္ေက်းမႈ ရိုးရာဓေလ့ထံုးစံမ်ား }

Read More

အေရွာင္ႏွင့္ အေဆာင္မ်ား

ကုန္သည္အိမ္မ်ားတြင္ ပေလြမႈတ္ျခင္း၊ ေလခၽြန္ျခင္း မျပဳလုပ္ရ။ လာဘ္တိတ္တတ္သည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ဇီးကြက္မ်ား ရပ္ရြာတြင္ ေအာ္ျမည္ပါက ႏွာေစး ေခ်ာင္းဆိုးျဖစ္တတ္သည္။ အိမ္ရွင္ခြင့္မျပဳပဲ ေယာက်ာ္း၏ သီးသန္႔ေနရာသို႔ မသြားရ။ အိမ္ေပၚတက္လွ်င္ ဖိနပ္ခၽြတ္ရသည္။ ေကၽြးေမြးဧည္ဝတ္ျပဳေသာ အစားအစာ၊ လက္ဖက္ရည္မ်ားကို စားသံုးမွ သေဘာက်သည္. မစားပဲေနလွ်င္ ႐ိုင္းစိုင္းသည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ရွမ္းအမ်ိဳးသားမ်ားသည္ စီးပြားေရးႏွင့္သက္ဆုိင္ေသာ ႐ိုးရာဓေလ့မ်ားကို ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။ ယင္းတို႔မွာ အထူးသျဖင္ လယ္ယာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည္။

မိုးဦးက် လယ္ေတာဆင္းခ်ိန္တြင္ မိုးမမွန္၊ ေလမမွတ္ျဖစ္ခဲ့ေသာ္ လြန္ဆြဲျခင္း ယံုၾကည္ကိုးစားရာ ဘုရား၊ နတ္တို႔အား ပူေဇာ္ပသျခင္း ျပဳသည္။ လယ္ယာမ်ားတြင္ ပိုးမႊားက်ေရာက္သျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးထားေသာ ေကာက္ပဲသီးႏွံမ်ား မေအာင္ျမင္ေသာအခါ မိမိတို႔ မေကာင္းမႈ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ အျပစ္တို႔မွ ခြင့္လႊတ္ရန္ ေတာင္းပန္ျခင္း၊ လယ္ယာမ်ားတြင္ ဖ်က္ဆီးအံ့ေသာ မေကာင္းမႈ အကုသိုလ္မ်ား ပေပ်ာက္ရန္ နတ္ပူေဇာ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။

လယ္ထြန္ျခင္း၊ ေကာက္စိုက္ျခင္းမ်ားကိုလည္း ေန႔ေကာင္းေန႔ျမတ္ ေရြးခ်ယ္ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။ ေတာ္သလင္းလ ေက်ာ္လွ်င္ ေကာက္မစိုက္၊ စိုက္လွ်င္ သီးႏံွမထြက္ဟု ယူဆသည္။

စပါးမ်ားရိတ္သိမ္းၿပီးေနာက္ စပါးတင္းေရ ပိုမိုထြက္ရန္ လယ္ကြင္းထဲတြင္ မီးထြန္းၿပီး ဆုေတာင္း ပသေလ့ရွိသည္။ ေကာက္လိႈင္းစည္းမ်ား စုပံုၿပီး စပါးမနယ္မီ စပါးႏွံမ်ားကို ပုခိုင္ခိုင္ေခၚ ဘိုးဥႀကီး၊ ဘြားဥႀကီးဟု အမည္တပ္ထားေသာ ၾကက္ဥျပဳတ္ ႏွစ္လံုးႏွင့္ မုန္႔မ်ား တင္သရသည္။

စပါးမ်ားကို အိမ္သို႔ သယ္ယူေသာအခါတြင္ လယ္ကြင္း ယာခင္းမွ် အိမ္အထိ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ စပါးပံုကေလးမ်ား အနည္းငယ္ ပံုခ်ထားေလ့ရွိသည္။ ထိုသို႔ ပံုထားျခင္းမွာ ေက်းငွက္သတၱဝါ အေပါင္းတို႔ႏွင့္ ေဝမွ်စားျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ လမ္းခရီး၌ အစားအစာ ျပတ္သူမ်ားအား စပါးရွိေသာ ေနရာသို႔ အလြယ္တကူ ရွာေဖြႏိုင္ရန္ လမ္းျပအျဖစ္ ပံုထားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

Read More

ရွမ္းအမ်ိဳးသားတို႔ ျဖစ္ေပၚလာပံု (ေရွး႐ိုးစဥ္လာ)

ရွမ္းအမ်ိဳးသားမ်ားက မိမိတို႔သည္ ကမၻာဦး အစကပင္ ရွိေနၿပီးေသာ လူမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ ရွမ္းဆိုေသာ စကားလံုးသည္ ပါဠိစကားမွ သက္ဆင္းလာေသာ ပါဠိပ်က္စကား ျဖစ္သည္ဟု အဆိုရွိသည္။

ရွမ္းအမ်ိဳးသားတုိ႔က မိမိတို႔ကိုယ္ကို မိမိတို႔ တိုင္း ဟု ေခၚသည္။ တိုင္း အဓိပၸာယ္မွာ ေတာက္ပျခင္း ျဖစ္သည္။ ရွမ္းရွမ္းေဆာက္ပသည္။ မီးခိုးမီးလွ်ံ (ရွမ္း) စေသာ စကားမ်ားတြင္ ရွမ္းစကားလံုးမွာ ေတာက္ပျခင္း ျပည့္ဝျခင္း သေဘာအဓိပၸာယ္ကို ေဆာင္သည္။

ရွမ္းျပည္ကို မိန္းတိုင္း၊ ရွမ္းလူမ်ိဳးကို ကြန္းတိုင္း၊ ရွမ္းစကားကို ကြမ္းတိုင္းဟု ရွမ္းဘာသာျဖင့္ ေခၚသည္။

ျမန္မာစာေပ၊ ျမန္မာသမိုင္းမ်ားတြင္း ရွမ္းမ်ိဳးအစ မိုင္းေမာက ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ရွမ္းမင္းအစ ဘိႏၵက ဟူ၍လည္းေကာင္း ဆို႐ိုးလကၤာမ်ား ရွိခဲ့သည္။

ေမာဟူေသာ စကားမွာ မင္းဟူ၍ အဓိပၸာယ္ရသည္။ ေရႊလီျမစ္ကို ရွမ္းအေခၚျဖင့္ နမ့္ေမာင္းဟု ေခၚသည္။ ေရွးအခါက ေရႊလီျမစ္ဝွမ္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ ရွမ္းကိုးျပည္ေထာင္ တည္ေထာင္ေနထိုင္ရာမွ ရွမ္းေဒသကို ေရႊလီျမစ္အား အစြဲျပဳ၍ ေမာကိုးျပည္ (ေမာင္းကိုးျပည္) ဟုေခၚၾကသည္။

ျမန္မာသမိုင္းမ်ားတြင္ မိုင္းေမာ ျပည္ႀကီးအား အေနာက္မဇ်ၥိတိုင္းသား သက်သာကီဝင္မင္းမ်ိဳး ဘိႏၵကရာဇာ မင္းႀကီးက စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ ယင္း၏ သားစဥ္ေျမးဆက္မ်ား ျပန္႔ပြားသြားၿပီး ျပည္ေပါင္းကိုးျပည္ေထာင္ႏွင့္ အရံၿမိဳ႕ေပါင္း ၉၉ ၿမိဳ႕ေသာ ကိုးျပည္ေထာင္စုႀကီးကို တည္ေထာင္ၾကသည္ဟု ပါရွိသည္။

ရွမ္း႐ိုးရာစကားအရဆိုေသာ္ သက်သာကီဝင္ မင္းမ်ိဳးအႏြယ္ျဖစ္ေသာ ခြန္လူးမင္းေခၚ မင္းတပါးက မိုင္းေကာျပည္ႀကီးကို စတင္ တည္ေထာင္အုပ္စိုးသည္ဟု ဆိုသည္။

ထိုမင္းေပါက္ဖြားေသာ မင္းဆက္မ်ားသည္ ေအာက္ပါၿမိဳ႕ႀကီး ကိုးၿမိဳ႕ႏွင့္ အရံၿမိဳ႕မ်ားတြင္ မင္းျပဳခဲ့ၾကသည္ ဆို၏။

စဥ္	ေမာကိုးျပည္ေထာင္ ၿမိဳ႕မ်ား	အရံၿမိဳ႕မ်ား အေရအတြက္
၁	မိုးေကာင္းၿမိဳ႕	၉၉ မိုင္း (ၿမိဳ႕ငယ္)
၂	မိုးညွင္း	၃၇ ။ (ၿမိဳ႕ငယ္)
၃	ေသာင္သြပ္	၂၈ ။ (ၿမိဳ႕ငယ္)
၄	ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕	၃၉ ။ (ၿမိဳ႕ငယ္)
၅	သိႏၷီၿမိဳ႕	၄၉ ။ (ၿမိဳ႕ငယ္)
၆	အုန္းေပါင္ (သီေပါ)ၿမိဳ႕	၂၉ ။ (ၿမိဳ႕ငယ္)
၇	မိုးမိတ္ၿမိဳ႕	၄၉ ။ (ၿမိဳ႕ငယ္)
၈	မိုးနဲၿမိဳ႕	၃၇ ။ (ၿမိဳ႕ငယ္)
၉	မိုးပဲၿမိဳ႕	၃၉ ။ (ၿမိဳ႕ငယ္)

Read More

ေရာင္းဝယ္ ေဖာက္ကားျခင္းႏွင့္ အခ်ိန္အတြယ္

ရွမ္းျပည္နယ္ရွိ ေစ်းမ်ားမွာ အားလံုး ငါးရက္တစ္ႀကိမ္ေစ်းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ဥပုသ္ေန႔မ်ား၊ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္မ်ားႏွင့္ ၾကံဳပါက ေစ်းေန႔မတိုင္မီ ေစ်းဖိတ္ေန႔ကို ေစ်းေန႔အျဖစ္ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ား၏ ေစ်းေန႔မ်ားကို လူတိုင္းသိၾကသည္။ ရြာတစ္ရြာ၏ ေစ်းဖိတ္ေန႔ကို အနီးနားရွိ ရြာမ်ားက သိၾကသည္။ စာမတတ္သူမ်ားပင္ ေစ်းဖိတ္ေန႔ႏွင့္ ေစ်းေန႔မ်ားကို ေရတြက္မွတ္သားထားတတ္ ၾကသည္။ ဤအခ်က္ကို ေထာက္႐ႈျခင္းျဖင့္ ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားေရးတြင္ ေစ်းသည္ အဓိက အေရးႀကီးေၾကာင္း ထင္ရွားသည္။ ေစ်းသည္မ်ားသည္ ေစ်းငါးရက္တစ္ပတ္ လည္လာသည္အထိ မိမိတို႔ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကို ကၽြဲ၊ ႏြားလွည္း၊ ျမည္း၊ လား၊ ပခံုးထမ္း၊ ေခါင္းရြက္၊ ပလိုင္းလြယ္စေသာ ဝန္တင္မ်ားျဖင့္ လွည့္လည္ေရာင္းခ် ၾကသည္။ ေစ်းသည္ စီးပြားေရးအတြက္ သက္သက္မဟုတ္၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဘာသာေရးတို႔ႏွင့္လည္း အက်ံဳးဝင္ေလသည္။

ရွမ္းျပည္နယ္ေစ်းမ်ားတြင္ ေတြ႕ရတတ္ေသာ ပစၥည္မ်ားမွာ ေတာင္ေပၚဆန္၊ လက္ဖက္ေျခာက္၊ သနပ္ဖက္၊ ပဲပုပ္အေျခာက္၊ အစို၊ ေခါပုပ္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အခ်ဥ္၊ အငန္သိပ္ ဟင္းရြက္အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ျခံထြက္ပစၥည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အိမ္းတြင္း လက္မႈျဖစ္ ပင္နီစ၊ ဖ်င္စမ်ား၊ ရွမ္းအဝတ္အစားမ်ား၊ စား၊ ေပါက္ျပား အစရွိေသာ အိမ္သံုးပစၥည္းမ်ား အိုးခြက္စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။

ရွမ္းအမ်ိဳးသားမ်ား ေရာင္းဝ.္ေဖာက္ကားရာတြင္ တိုင္းထြာျခင္တြယ္ေသာ စနစ္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္သည္-

အေျခခံအားျဖင့္ စပါးႏွင့္ဆန္ ျခင္တြယ္ရာတြင္ ျမန္မာကဲ့သို႔ စလယ္၊ ျပည္၊ ခြဲ၊ တင္း စသည္တို႔ကို သံုးသည္

ရွမ္း	ျမန္မာ
ဆီစလယ္ = ႏိုင္ပယ္	ေလးစလယ္ = တျပည္
ျပက္ပယ္ = ခြိဳင္းႏိုင္	ရွစ္ျပည္ = တခြဲ
ေဆာင္ခြိဳင္ = တန္ႏိုင္	ႏွစ္ခြဲ = တတင္း
ဆံတန္ = ႏိုင့္လန္	၁၀တင္း = တေဆာ

အေလးခ်ိန္ခြင္မ်ားတြင္ ျမန္မာပိႆာက်ပ္ အေလးမ်ားကို အသံုးျပဳၿပီး ခ်ိန္ခြင္ကိုလည္း ျမန္မာခ်ိန္ခြင္အတိုင္း အသံုးျပဳသည္။ စင္ ဟုေခၚသည့္ ခ်ိန္ခြင္တစ္မ်ိဳးကိုလည္း အသံုးျပဳၾကေသးသည္။ ထို စင္ ခ်ိန္ခြင္၏ တဖက္တြင္ ပံုေသ အေလးတစ္ခု ဆြဲခ်ိတ္ထားသည္။ ခ်ိန္ခြင္ခြက္ရွိေသာဖက္မွ ေဘာင္တန္းမွာ ပံုေသျဖစ္ၿပီး အေလးရွိေသာဖက္မွ ေဘာင္တန္းမွာ ပိုမိုရွည္လ်ားကာ အေလးအတြက္ ဂဏန္းမွတ္ကြက္မ်ား ရွိသည္။ အေလးခ်ိန္ငယ္လွ်င္ ယင္းအေလးကို ခ်ိန္ခြင္လွ်ာအနီးသို႔ ေရႊ႕ေပးရသည္။ အေလးခ်ိန္မ်ားလွ်င္ ေဝးရာအမွတ္မ်ားသို႔ ေရႊ႕ေပးသြားရသည္။ စင္ခ်ိန္ခြင္တြင္ ပိႆာ၊ အခြဲ၊ အဝက္ဟူ၍ အခ်ိန္ ေလးမ်ိုးေလာက္သာ ခ်ိန္ႏိုင္ၿပီး မွန္ကန္တိက်မႈ မရွိေခ်။ ႀကီးမားေသာ ေတာင္းႀကီး၊ ပုတ္ႀကီးမ်ားကို ခ်ိန္ရန္အတြက္ စင္ ခ်ိန္ခြင္ႀကီးမ်ားလည္း ရွိသည္။

အရွည္အလ်ား တိုင္းရာတြင္ ျမန္မာကဲ့သို႔ လက္မမွစၿပီး လက္တလံအထိ တိုင္းထြာသည္။ တိုင္းထြာပံုမွာ -

တစ္လက္မ = ႏုႏိုင္
တစ္မိုက္ = ကမ္တန္
တစ္ညိဳ = စြမ္ႏိုင္
တစ္ထြာ = စုပ္ႏိုင္
ေတာင္ဆုပ္ = ေဆာင္ကမ္
တစ္ေတာင္ = ေဆာက္ႏိုင္
ႏွစ္ေတာင္ = ေဆာင္ေဆာ
ေလးေတာင္ = ဝါးႏိုင္

ေျမဧရိယာစတုရန္း တိုင္းရာတြင္ အလံ ၁၀ ပတ္သည္ကို ေလ့ႏိုင္ ဟုေခၚသည္။ အလံ ၄၀ ပတ္လည္ကို တြန္ႏိုင္ဟု ေခၚသည္။ အရွည္ အလ်ားတိုင္းရာတြင္ ဆပ္လန္႔ဟု အေခၚတစ္မ်ိဳးလည္း ရွိေသးသည္။ ထိုအတိုင္းအတာမွာ ဘယ္ေျခရာ လက္တဆန္႔ သို႔မဟုတ္ ယာေျခ ဘယ္လက္တဆန္႔ အတိုင္းအတာကို ဆိုလိုသည္။

လံုးပတ္တိုင္းရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ဒုထည္တိုင္းရာတြင္လည္းေကာင္း တစ္ထြာ၊ တစ္ညိဳစသည္ျဖင့္ တိုင္းၾကသည္။ ေခ်ာင္း၊ ေျမာင္း၊ ေရကန္စေသာ အနက္ကို တိုင္းရာတြင္ လူ၏ အရပ္ႏွင့္တိုင္းတာၾကသည္။

Read More

ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ား

၁။ တိုင္းလံု
၂။ တိုင္းေမာဝ္
၃။ တိုင္းလိ၊တိုင္းလူး
၄။ တိုင္းခင္န္၊ (ဂံုရွမ္း)
၅။ တိုင္းဒြဲ၊ယီး၊ယိုင္
၆။ ပူတိုင္း
၇။ တိုင္းခ်င္း
၈။ တိုင္းပါး
၉။ တူဂ်င္း
၁၀။ တိုင္းတံုဂ်င္း
၁၁။ တိုင္းလႈိင္း၊တိုင္းနမ့္
၁၂။ တိုင္းပါးယီ
၁၃။ ထိုတိုင္းလို
၁၄။တိုင္းႏံုး
၁၅။ တို္င္းဟတ္ကာ
၁၆။ တိုင္းအံုးေပ့
၁၇။ တိုင္းလီ
၁၈။တိုင္းေခ်ာင္း
၁၉။ ေဒါင္
၂၀။ တိုင္းနားခီ
၂၁။ ကီလ
၂၂။တူးေလာဝ္
၂၃။ ပူေလာဝ္
၂၄။ တိုင္းအဟုမ္
၂၅။ တိုင္းထို
၂၆။ တိုင္းတိုင္
၂၇။ တိုင္းႏုန္း
၂၈။ တိုင္းထိုတစ္
၂၉။ တိုင္းယန္း၊တိုင္းနန္း
၃၀။ တိုင္းလႈိင္
၃၁။ တိုင္းေဖာင္း
၃၂။ တိုင္းေခါင္
၃၃။ တိုင္းလမ္
၃၄။ တိုင္းေယာ
၃၅။ တိုင္းတူးေလာဝ္
၃၆။ ပူေပါင္း
၃၇။ တိုင္းေမွ်ာ
၃၈။ ေလာဖြီး၊ဖူအြန္
၃၉။ တိုင္းေန
၄၀။ တိုင္းထိုင္း

စာအုပ္ထဲမွာေတာ့ ဒီေလာက္ရွိတယ္ဆိုတာ ေရးျပထားတာ မဟုတ္ပါဘူး၊ စာအုပ္ဖတ္ရင္းနဲ႕မွ စာအုပ္ထဲပါတာေလးေတြ ထုတ္ႏႈတ္ထားတာပါ။ ျမန္မာ၊ တရုတ္၊ ေလာ၊ အိႏၵိယ၊ ထိုင္း စတဲ့ေနရာေတြ မွာေနထိုင္ၾကပါတယ္။

{အရွင္သုခမိႏၵ (တန္႔ယန္း) ၏ ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ယံုၾကည္မႈႏွင့္ ဓေလ့ထံုးစံမ်ား}

Read More

ႏြားဝန္တင္ ႏွင့္ ေခါင္းေလာင္းသံ

လူတို႔သည္ လူမႈေရးအတြက္ ေန႔စဥ္အမွ် လႈရွားသြားလာလ်က္ စားေသာက္ေနထိုင္ေရး ကိစၥရပ္မ်ား၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ကိစၥရပ္မ်ား၊ အမ်ိဳးအႏြယ္အလိုက္ အေပါင္းအသင္း ဆက္ဆံေရးႏွင့္ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈ ကိစၥရပ္မ်ား၊ တဦးႏွင့္တဦး ေရေျမ ေတာေတာင္ ဘယ္လုိပင္ျခားေသာ္လည္း ေတာေတာင္ ရွိဳေျမာင္မ်ားအၾကား အခက္အခဲ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ျဖတ္ေက်ာ္သြားလာခဲ့သည္မွာ လြယ္ကူသည့္ ကိစၥမ်ိဳးမဟုတ္ပါေခ်။

အခက္အခဲၾကားမွ ေက်ာ္လႊားေျဖရွင္းခဲ့သည့္ ေရွးယခင္က အျပဳအမူ လိမၼာယဥ္ေက်းမႈ (Civilization) အဆင့္ အတန္းကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။

သွ်မ္းျပည္နယ္ အပါအဝင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း မွီတင္းေနထိုင္ လုပ္ကိုင္စားေသာက္လ်က္ရွိၾကကုန္ေသာ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ေခတ္စဥ္ကိုလိုက္၍ ၄င္းတို႔ သံုးစြဲခဲ့ေသာ လူသံုးပစၥည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးမွ သုေတသနျပဳလုပ္လ်က္ေတြ႕ရွိေသာ အခ်က္အလက္မ်ားအရ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ေပသည္။ ထိုကဲ့သို႔ သုေတသန ျပဳလုပ္ခဲ့ရာမွ ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ား၊ လွည္းလမ္း၊ ကားလမ္း မရွိေသးသည့္ေခတ္ သမယ၌ အသံုးျပဳခဲ့ေသာ ႏြားဝန္တင္ ႏွင့္ေခါင္းေလာင္းသံ အေၾကာင္းကို ေဖာက္သည္ခ်ရသည္သာလွ်င္--

သွ်မ္းတို႔သည္ လွည္းလမ္း ေပၚေသးခင္ ကုန္ကူးရာ၌ ေရွ႕ေဆာင္ႏြား၊ ေရွ႕သြားဥႆဖ မွာ ႏြားဝန္တင္မ်ားအထဲမွ ေရွ႕ဦးဆံုး အျမဲသြားတတ္ၾကေသာ ႏြားအရြယ္ေကာင္း ရုပ္ေကာင္း အင္အားေကာင္းတစ္ေကာင္မွ သံုးေကာင္အထိေရြးခ်ယ္၍ ၄င္းတို႔အား အသိအလိမၼာရွိေအာင္၊ အထူးသျဖင့္ ခရီးသြားေနစဥ္ ဘယ္ေရွာင္ ညာေရွာင္၊ ေရွ႕သြား ေနာက္ဆုတ္၊ အသြား အလာ အရပ္ အနား အတြက္ သူ႔နည္းသူ႔ဟန္ႏွင့္ သံုးႏႈံးသည့္ လူ႔စကားလံုးကို လိုက္နာေအာင္သင္ၾကားေလ့က်င့္ေပးရ၏။

ခရီးသြားဖန္မ်ားေသာ္ မိမိ၏ႏြားအုပ္မွ ၄င္းတို႔ သံုးႏႈံးေသာ စကားလံုးမ်ားကို နားလည္၍ လိုက္နာေသာ ႏြားတေကာင္ကို ေရြးထုတ္၍ ေရွ႕ေဆာင္လမ္းညႊန္အျဖစ္ (ပိုးနမ္း) ဟုသတ္မွတ္လ်က္ ထိုႏြားအား အျခားႏြားမ်ားထက္ အခြင့္အေရးေပးၿပီး အထူးတန္ဆာ ဆင္ေပးလိုက္သည္။

ဆင္အပ္ေသာတန္ဆာမ်ားမွာ-

ႏြားနဖူးစီး၊ ႏြားဦးကင္းတပ္ဆင္သည့္ ေရာင္စံုပန္းခက္ ပန္းႏြယ္၊ မွန္စီေရႊခ်၊ ပိုးႀကိဳး၊ ဖဲႀကိဳး၊ ကတၱီပါႀကိဳး မ်ားခ်ယ္လွယ္ထား၏။ အျခားေသာ ဝန္တင္ႏြားမ်ားကဲ့သို႔ ပစၥည္းထည့္သည့္ ျခင္းမ်ားမပါ။ ဦးစီးေခါင္းေဆာင္ျဖစ့္သည့္ လူႀကီး၏ အဖိုးတန္ပစၥည္းမ်ားေစာင္ႏွင့္ အျခားေသာ ပစၥည္းမ်ားကို ေက်ာကုန္းေပၚတင္လ်က္ ေရွ႕စီးေနာက္စီးႀကိဳးမ်ားျဖင့္ ျမဲေအာင္ ခ်ည္ေႏွာင္ထားပါသည္။

(ဝိုးတံး-ဝိုးလံး) ဟူ၍ ေနာက္လိုက္ ႏြားႏွစ္ေကာင္ထားရေသးသည္။ ပထမ (ဝိုးနမ္း) ေရွ႕ဆံုးသြားႏြား ကဲ့သို႔ ႏြားႏွစ္ေကာင္ေရြးခ်ယ္၍ ၄င္းတို႔အား ထိုက္သင့္ရာ တန္ဆာဆင္ေပးလ်က္ ၄င္းတို႔၏ ေက်ာကုန္းေပၚ ေခါင္းေလာင္းႀကီး တလံုးစီ တင္ေပးလိုက္၏။ (ဝိုးနမ္း) ၏ေနာက္သို႔ ထပ္ၾကပ္မကြား အျမဲတေစ လိုက္ရသည္႔ ဒုတိယ ႏြားေဆာင္ ျဖစ္သည္။

ေခါင္းေလာင္းႀကီး ႏွစ္လံုးမွာ မတိမ္းမယိမ္း အစဥ္လိုက္၍ အႀကီး အငယ္ခြဲျခားထား၏။ အသံမွာလည္း လြန္စြားၿငိမ့္ေညာင္း သာယာနာဖြယ္ ေကာင္းလွ၏။ ငါးမိုင္အေဝးသို႔ အသံလႊင့္၏။ (ဝါ) ငါးမိုင္တာေဝးမွ ၾကားရသည္။ ႏြားဝန္တင္ အသင္းအဖြဲ႕ အသီးသီး ရွိၾကေသး၏။ ေဒသအလိုက္ ရြာအလိုက္ ႏြားဝန္တင္အုပ္စုဟု ဖြဲ႕စည္းထားတတ္ၾကေသး၏။ အခ်ိဳ႕လည္း တသီးပုဂၢလအေနျဖင့္ ႏြားဝန္တင္အအုပ္လိုက္ ထား၏။ ထိုအသင့္းအဖြဲ႕မ်ားမွ ေခါင္းေလာင္းႀကီး လံုးႀကီး၊ လံုးငယ္ အသြယ္သြယ္၊ အလံုးလွ အလံုးေကာင္း၊ အသံေကာင္း ဟူ၍ အသီးသီး တန္ဖိုးထား၍ အခ်င္းခ်င္း ဂုဏ္ယူၾကေသး၏။

အစဥ္တစိုက္ ခရီးသြားသည့္အခါ၊ ေရွ႕ဆံုးႏြား (ဝိုးနမ္း) ေနာက္မွ ပစၥည္းမ်ား အျပည့္ တင္ေဆာင္သည့္ ႏြားဝန္တင္အုပ္ႀကီး ျဖစ္သည္။ ႏြားဝန္တင္အုပ္ႀကီးမွာ ႏြားအေကာင္ရည္ အစိတ္မွ ငါးရာအထိ ပါရွိသည္။

ပစၥည္းမ်ား တင္ေဆာင္သည့္အခါ ႏြားဝန္တင္မ်ား၏ အင္အားကိုလိုက္၍ ပစၥည္းမ်ား တင္ေပးလိုက္သည္။ အခ်ိဳ႕ကိုလည္း ပစၥည္းမွ်ၿပီး တင္ေပးေလ့ရွိသည္။

ႏြားဝန္တင္အုပ္ႀကီး၏ အလယ္၌ သြားေလ့ရွိေသာ ႏြားအလွ ႏွစ္ေကာင္အား ေရြးခ်ယ္လ်က္ ေခါင္းေလာင္းကို တလံုးစီတင္ေပးၿပီး လိုက္ပါေစခဲ့သည္။ ေခါင္းေလာင္းႀကီး၏ အသံမွာ အႀကီးအငယ္လိုက္၍ အသံေကာင္းပါသည္။

ထိုကဲ့သို႔ျပဳလုပ္ျခင္းမွာ အစဥ္အလာအရ ျဖစ္သည္။ ပစၥည္းေပ်ာက္ဆံုးျခင္း ႏြားမ်ား၏ အက်င့္ပ်က္ျပားျခင္းမွ ကာကြယ္သည့္ သေဘာပင္ျဖစ္သည္။ ေနာက္တေၾကာင္းလည္း ေနာက္လိုက္ လုပ္ေဖာ္ငယ္သားမ်ားအတြက္ အလြယ္တကူ ႏြားအုပ္ႀကီးအား ထိန္းကြပ္ႏိုင္ပါသည္။

ေရွ႕ေဆာင္ႏြားအတြက္ ရံဖန္ရံခါ ေျခေထာက္နာျခင္း၊ ဝမ္းေလွ်ာျခင္း၊ ေရာဂါတခုခုျဖင့္ မသြားႏိုင္ပါက အရံႏြား (ဝိုးနမ္း) ထားရပါသည္။ ေရွ႕ဦးဆံုး အျမဲတေစ သြားေလ့ရွိသည့္ ႏြားကိုသာ ေရြးခ်ယ္ရပါသည္။

ေရွ႕ေဆာင္ႏြားမရွိလွ်င္ မျဖစ္ပါ။ ေရွ႕ဦးဆံုးသြားရေသာ ႏြားကိုၾကည့္ၿပီး ဝန္တင္ႏြားအားလံုး လိုက္သြားရျခင္းျဖစ္သည္။ ေရွ႕ေဆာင္ႏြား၊ ညႊန္ရာသြားရာ လိုက္သြားရသျဖင့္ ေတာင္ေတာင္ရွိဳေျမာင္မ်ား ျဖတ္ကူးသြားလာျခင္း စေသာအမႈကို ေရွေဆာင္ႏြား၏ ရဲစြမ္းသတၱိေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္ခဲ့ေပသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ထိုေရွ႕ေဆာင္ႏြားေကာင္းမွ ေနာက္လိုက္ၾကသည့္ ဝန္တင္ႏြား အားလံုးေကာင္းသြားပါမည္။ ေရာက္လိုသည့္ေနရာ စခန္းသို႔ ေရာက္ရွိႏိုင္ပါသည္။

မွတ္ခ်က္ ။ ။ မူရင္းစာအေရးအသားမွ ေရွးယခင္က အေရးအသားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ Shan History Group မွ အနည္းငယ္ျပင္ဆင္ထားပါသည္။ မူရင္းေရးသားသူႏွင့္ မူရင္းစာအုပ္ကို မေဖာ္ျပႏိုင္ျခင္းအတြက္ ေတာင္းပန္ပါေၾကာင္း …..

Shan History Group

Read More

ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ပြဲလမ္းမ်ား

ရွမ္းအမ်ိဳးသား ပြဲလမ္းသဘင္မ်ားမွာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ပြဲမ်ားသာ ျဖစ္သည္။ အမ်ားအားျဖင့္ ေအာက္ပါ ပြဲမ်ားကို က်င္းပေလ့ ရွိၾကသည္-
(၁) ရွင္ျပဳပြဲ
(၂) ဘုရား႐ုပ္ပြားေတာ္ လွဴပြဲ
(၃) ဓမၼက်မ္းစာ ပုရပိုက္ လွဴပြဲ
(၄) အိမ္တက္ မဂၤလာပြဲ ႏွင့္
(၅) ဆြမ္းေတာ္ႀကီး ကပ္လွဴပြဲ - မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

ေဖာ္ျပပါပြဲမ်ားတြင္ ရွင္ျပဳပြဲ၊ ဘုရားရုပ္ပြားေတာ္ လွဴပြဲႏွင့္ က်မ္းစာပုရပိုက္ လွဴပြဲမ်ားကို တတ္ႏိုင္သူမ်ားက တဦးခ်င္း အေနႏွင့္လည္းေကာင္း သို႔မဟုတ္ ရပ္ရြာအလိုက္ စုေပါင္း၍လည္းေကာင္း က်င္းပေလ့ ရွိသည္။ ထိုပြဲသံုးခုကို တေနရာတည္း၊ တခ်ိန္တည္း ပူးေပါင္း က်င္းပေလ့ရွိသည္။ ယင္းပြဲက်င္းပသည့္အခါ အလွဴ႕ဒကာတို႔က ေက်ာင္းကန္ဘုရားအနီး သာယာျပန္႔ျပဴးေသာ ေနရာတြင္ ယာယီအလွဴမ႑ပ္ ေဆာက္လုပ္ က်င္းပၾကသည္၊ မ႑ပ္အလယ္ေနရာတြင္ လွဴဖြယ္ပစၥည္းမ်ားနွင့္ ဘုရားရုပ္ပြားေတာ္တို႔ကို လွပစြာ ျပင္ဆင္ထားသည္။ ဘုရားစင္တဖက္တခ်က္တြင္ တေတာင္ခန္႔အျမင့္ရွိ စင္ထိုးၿပီး ရာဇမတ္ကာ၊ ေလွကားတပ္၍ ငွက္ေပ်ာပင္၊ ၾကံပင္မ်ားျဖင့္ ဆင္ယင္ထားၿပီ သက္ကယ္၊ ေကာက္႐ိုးမ်ား ကာရံထားသည္။ ၀င္းေပါက္မ်ားတြင္ ေရအိုးစင္မ်ား ေဆာက္ထားသည္။

အလွဴပြဲေန႔ရက္ မတိုင္မီ ႀကိဳတင္၍ နီးစပ္ရာ ပတ္၀န္းက်င္ရွိ ေဆြမ်ိဳးသဂၤဟမ်ားအား အလွဴပြဲသို႔ ၾကြလာရန္ လူလႊတ္၍ ဖိတ္ၾကားေလ့ရွိသည္။ ဖိတ္ၾကားျခင္းကို စကားေျပာဆိုရာတြင္ လိမၼာယဥ္ေက်းသူမ်ားက ေဆာင္ရြက္၍ ဖိတ္ၾကားသည့္အခါ ၾကက္လွ်ာႏွင့္ ပူးတြဲ ခ်ည္ေႏွာင္ထားေသာ မုန္႔ထုပ္ႏွင့္ ဖိတ္ေလ့ဖိတ္ထ ရွိသည္။

အလွဴေန႔တြင္ ရွင္ေလာင္းမ်ားႏွင့္တကြ အလွဴပစၥည္းမ်ားကို ပြဲခင္းမ႑ပ္သို႔ အိုးစည္၊ ဗံုေမာင္းမ်ား တီးမႈတ္လ်က္ ေဝါျဖင့္ တင္ေဆာင္လာၾကသည္။ ရွမ္းအမ်ိဳးသားတို႔၏ ဓေလ့ထံုးစံအရ ရွင္ျပဳလိုသည့္ သားရွင္ မိဘမ်ားးသည္ သားအတြက္ ရွင့္အဖႏွင့္ ရွင့္အမိရွာၿပီး သားအား ရွင္ျပဳေပးပါရန္ အပ္ႏွံၾကရသည္။ ရွင့္အဖႏွင့္ ရွင့္အမိတို႔က ရွင္ေလာင္းကို အ၀တ္အစား ဆင္ယင္ေပးျခင္း၊ အလွျပင္ေပးျခင္း၊ ေဘးမွ ေစာင့္ေရွာက္ေပးျခင္း တာ၀န္မ်ား ယူရသည္။ ရွင္ျပဳအဖႏွင့္ အမိတို႔သည္ အလွဴမွ ဆုမ်ားခံၿပီး ရရွိေသာ ေငြမ်ားကို ရြာအတြက္လိုအပ္ေသာ ပစၥည္းမ်ား ၀ယ္ထားရန္ ျပန္၍ လွဴခဲ့ၾကသည္။ ရွင္ျပဳေပးေသာ ရွင့္ဖရွင့္မိမ်ားအား ရွင္ေလာင္းက မိဘအရင္းကဲ့သို႔ ခ်စ္ခင္ေလးစားသည္။

ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သည့္ အေျခအေနကိုလိုက္ၿပီး အလွဴပြဲကို သံုးရက္၊ ငါးရက္၊ ခုႏွစ္ရက္စသည္ျဖင့္ က်င္းပေလ့ ရွိသည္။ ရပ္ေ၀းမွေရာက္လာေသာ ဧည့္ပရိတ္သတ္တို႔ တည္းခိုစားေသာက္ေရး အားလံုးကို အလွဴရွင္မ်ားက တာ၀န္ယူၾကရသည္။

အလွဴ ေရစက္ခ်မည့္ေန႔တြင္ မ႑ပ္သို႔ ဘုန္းႀကီးမ်ားအား ပင့္၍ ရွင္ေလာင္းမ်ားကို သာမေဏအျဖစ္ သကၤန္းစည္းေပးၿပီး လွဴဖြယ္ရာမ်ားကို ေရစက္ခ် လွဴျခင္းျဖင့္ အလွဴအခမ္းအနား ၿပီးေျမာက္သည္။ ပြဲၿပီးေသာည၌ အလွဴပြဲတြင္ အခ်က္အျပဳတ္မွစၿပီး ပါ၀င္ကူညီေပးသူမ်ားက အိုးစည္၊ ဗံုေမာင္းမ်ားျဖင့္ အလွဴရွင္မ်ားအတြက္ ဆုေတာင္းပြဲလုပ္ၾကကာ အလွဴရွင္မ်ားကလည္း အေကၽြးအေမြးႏွင့္ ဆုေငြမ်ားေပးၾကသည္။

(တိုင္းရင္းသား ႐ိုးရာဓေလ့ ထံုးစံမ်ား-
ျမန္မာ့ ဆုိရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ) စာအုပ္မွ.....

Read More